Τσαμούρης, οι Ειδικοί στις Βίδες©
Μια μικροσκοπική κάψουλα, όχι μεγαλύτερη από ένα κέρμα των δέκα σεντς, κατάφερε να προκαλέσει
τεράστια αναστάτωση και να σπείρει τον τρόμο σε ολόκληρη την Αυστραλία. Δεν επρόκειτο για μια
συνηθισμένη κάψουλα, αλλά για μια εξαιρετικά ραδιενεργή συσκευή Καισίου-137, η οποία χρησιμοποιείται
ως αισθητήρας στις εγκαταστάσεις εξόρυξης του παγκόσμιου κολοσσού Rio Tinto. Όταν η κάψουλα
εξαφανίστηκε τον Ιανουάριο του 2023, κάπου κατά μήκος ενός αυτοκινητόδρομου της ερήμου που
εκτείνεται σε 1.400 χιλιόμετρα (870 μίλια), οι αρχές βρέθηκαν αντιμέτωπες με έναν αγώνα δρόμου ενάντια
στο χρόνο για τον εντοπισμό αυτού του δυνητικά θανατηφόρου αντικειμένου.
Η κάψουλα είχε πέσει από το πίσω μέρος ενός φορτηγού κατά τη διάρκεια της διαδρομής από ένα ορυχείο
κοντά στην απομακρυσμένη πόλη Νιούμαν προς την πρωτεύουσα της πολιτείας, το Περθ. Οι ειδικοί
πιστεύουν ότι μια βίδα που ασφάλιζε τον μολύβδινο μετρητή, μέσα στον οποίο βρισκόταν η κάψουλα,
λύθηκε κάπου στη διαδρομή — πιθανότατα λόγω των κραδασμών του φορτηγού — επιτρέποντας στην
κάψουλα να διαφύγει από την τρύπα που άφησε πίσω της η εξαφανισμένη βίδα.
Η κρισιμότητα της κατάστασης έγινε αμέσως αντιληπτή: μια μόνο ώρα έκθεσης σε απόσταση ενός μέτρου
ισοδυναμούσε με τη λήψη δέκα ακτινογραφιών, ενώ η παρατεταμένη επαφή θα μπορούσε να προκαλέσει
εγκαύματα στο δέρμα, οξεία ασθένεια από ακτινοβολία, ακόμη και καρκίνο.
Αντιμετωπίζοντας το δυσχερές έργο της αναζήτησης μιας βελόνας στα άχυρα, ή στη συγκεκριμένη
περίπτωση, μιας μικροσκοπικής ραδιενεργού κάψουλας στο απέραντο Άουτμπακ, οι αρχές κινητοποίησαν
εξειδικευμένους ανιχνευτές ραδιενέργειας για τον εντοπισμό των ακτίνων γάμμα που εκπέμπονταν από τη
συσκευή. Οι ομάδες έρευνας σάρωσαν επιμελώς τη διαδρομή του φορτηγού, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή
στις πυκνοκατοικημένες περιοχές γύρω από το Περθ.
Καθώς οι μέρες έδιναν τη θέση τους σε εβδομάδες χωρίς κανένα ίχνος της κάψουλας, η κατάσταση γινόταν
ολοένα και πιο κρίσιμη. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση παρενέβη, διαθέτοντας επιπλέον πόρους, όπως ακόμα
πιο εξελιγμένα όργανα μέτρησης ακτινοβολίας και φασματόμετρα ακτίνων γάμμα, για να ενισχύσει την
έρευνα. Το κυνήγι της χαμένης κάψουλας είχε αναδειχθεί σε εθνική προτεραιότητα, με την ασφάλεια του
κοινού να κρέμεται από μια λεπτή κλωστή.
Καθώς οι ελπίδες άρχισαν να φθίνουν, στις αρχές Φεβρουαρίου σημειώθηκε μια σημαντική ανακάλυψη.
Ένα όχημα εξοπλισμένο με εξειδικευμένα όργανα ανίχνευσης εντόπισε ίχνη ραδιενέργειας ενώ κινούνταν με
ταχύτητα 70 χλμ/ώρα (44 μίλια/ώρα) κατά μήκος της προκαθορισμένης διαδρομής αναζήτησης. Φορητοί
ανιχνευτές αναπτύχθηκαν αμέσως και η κάψουλα εντοπίστηκε σε απόσταση μόλις δύο μέτρων από το άκρο
του δρόμου.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η κάψουλα δεν είχε προκαλέσει καμία ζημιά κατά τη διάρκεια της
περιπλάνησής της στην έρημο, καθώς φαινόταν να έχει παραμείνει ανέπαφη στο σημείο όπου είχε αρχικά
πέσει. Ο πρόεδρος του Συμβουλίου Ραδιολογίας της Αυστραλίας διέταξε αμέσως τη διεξαγωγή έρευνας για
να διαπιστωθεί πώς ένα τόσο επικίνδυνο αντικείμενο μπόρεσε να τοποθετηθεί με λάθος τρόπο, με το
ενδεχόμενο να απαγγελθούν κατηγορίες εναντίον της Rio Tinto.
Το περιστατικό με τη χαμένη ραδιενεργό κάψουλα αποτελεί μια ηχηρή υπενθύμιση της σημασίας που έχουν
οι βίδες στον ορθό χειρισμό και την ασφαλή μεταφορά ακόμη και των πιο μικροσκοπικών αντικειμένων,
όταν αυτά ενέχουν τον κίνδυνο πρόκλησης καταστροφικών συνεπειών.